celtic là gì

By Admin 02/09/2023 0

Bách khoa toàn thư cởi Wikipedia

Phân phụ vương của những người Celtic:

  vùng lõi, vùng cương vực Hallstatt vô thế kỷ 6 TCN

Bạn đang xem: celtic là gì

  Lãnh thổ người Celtic lớn số 1 vô 275 TCN

  Vùng Lusitania của Iberia điểm người Celtic lúc này sinh sinh sống, ko chắc hẳn chắn

  & vương quốc Celtic bám theo số người rằng giờ Celtic vô thời kỳ đầu hiện nay đại

  Các chống với ngôn từ Celtic được dùng thịnh hành hiện nay nay

Người Celt ( hoặc ), còn gọi người Xen-tơ hoặc người Keo, là một trong những group phong phú những cỗ lạc, cỗ tộc và dân tộc bản địa giai đoạn vật Fe và giai đoạn Trung Cổ ở châu Âu, và từng rằng những ngôn từ Celt[1].

Xem thêm: Twin68 🎖️ Link Tải Game Bài Đổi Thưởng IOS APK – TỔNG HỢP GP

Nền văn hóa truyền thống khảo cổ học tập trước tiên thông thường được gật đầu đồng ý là của những người Celt, hoặc đúng ra là Proto-Celtic (Celt nguyên vẹn thủy), là một trong những nền văn hóa truyền thống của miền Trung Âu, văn hóa truyền thống Hallstatt (c. 800-450 TCN), được gọi là bám theo điểm nhìn thấy di tích lịch sử những ngôi mộ phong phú, bên trên Hallstatt, Áo[2] Vào giai đoạn tiếp sau đó, giai đoạn La Tène.(c. 450 TCN cho tới thời những cuộc đoạt được của La Mã), nền văn hóa truyền thống Celt này đang được không ngừng mở rộng bên trên một phạm vi rộng lớn vô chống, mặc dầu bằng phương pháp khuếch nghiền hoặc trả đổi: quần hòn đảo Anh (Người Insular Celt), Pháp và những vương quốc vùng thấp (Người Gaul), phần rộng lớn trung bộ châu Âu, buôn bán hòn đảo Iberia (Người Celtiberia, Celtici và Gallaeci) và miền Bắc Ý(Golaseccans và Cisalpine Gaul) [3] và sau cuộc xâm lăng của những người Gaul vô vùng Balkans vô năm 279 TCN tiến bộ xa xôi về phía tấp nập là trung tâm Anatolia (Galatia).[4]

Giữa thiên niên kỷ 1 công nhân, sau giai đoạn bành trướng của đế chế La Mã và Cuộc Đại Di dân (Thời kỳ Di dân) của những dân tộc bản địa Đức, nền văn hóa truyền thống Celt và Insular Celt đã biết thành số lượng giới hạn lại ở Ireland, những phần phía tây và phía bắc của Vương quốc Anh (Wales, Scotland, Cornwall và Đảo Man), và miền Bắc nước Pháp (Brittany). Giữa thế kỷ loại năm và loại tám công nhân xã hội rằng giờ Celt của chống Đại Tây Dương đang được nổi lên như 1 thực thể văn hóa truyền thống kết nối phù hợp. Trong ngôn từ, tôn giáo, nghệ thuật và thẩm mỹ và bọn họ share một di tích công cộng tuy nhiên phân biệt bọn chúng với những nền văn hóa truyền thống của những xã hội xung xung quanh [5].

Tên gọi và thuật ngữ[sửa | sửa mã nguồn]

Galician Celtic Stele: Apana · Ambo/lli · f(ilia) · Celtica /Supertam(arica) · / [j] Miobri · /an(norum) · XXV · h(ic) · s(ita) · e(st) · /Apanus · fr(ater) · f(aciendum)· c(uravit)

Những biên chép trước tiên dùng kể từ Celt (Κελτοί) nhằm nói đến việc một group dân tộc bản địa là vì thế Hecataeus của Miletus, ngôi nhà địa lý Hy Lạp, vô năm 517 TCN[6] Khi ông ghi chép về những người dân sinh sống ngay sát "Massilia" (Marseille).[6] Tên Latin "Celtus" (pl. "Celt" hoặc "Celtae") có vẻ như là được vay mượn mượn kể từ giờ Hy Lạp (Κέλτης pl. Κέλται hoặc Κελτός pl. Κελτοί) Theo thuật ngữ của bạn dạng thân ái Caesar thì nó lấy từ là một thương hiệu cỗ lạc bạn dạng địa người Celt[7] Pliny Già nhận định rằng nó đang rất được dùng ở Lusitania như bọn họ của cục tộc[8] tuy nhiên những trừng trị hiện nay chữ tương khắc cổ đang được xác nhận điều này[9][10].

Từ Latin "Gallus" ban sơ rất có thể là kể từ thương hiệu một dân tộc bản địa hoặc cỗ lạc người Celt, rất có thể được dùng vô giờ Latin kể từ giai đoạn bành trướng của những người Celt vô Ý thời điểm đầu thế kỷ 5 trước Công nguyên vẹn.

Xem thêm: inventor là gì

Nguồn gốc[sửa | sửa mã nguồn]

Tổng quan lại vùng văn hóa truyền thống Hallstatt and văn hóa truyền thống La Tène

Tiếng Celtic là một trong những nhánh của hệ ngôn từ gia Ấn-châu Âu to hơn. Vào thời gian những dân cư rằng giờ Celtic chính thức xuất hiện nay vô lịch sử vẻ vang khoảng chừng năm 400 trước Công nguyên vẹn, bọn họ và đã được tạo thành nhiều group ngôn từ, và trải rộng lớn bên trên toàn châu lục Tây Âu, buôn bán hòn đảo Iberia, Ireland và Anh. Một số học tập fake cho là nền văn hóa truyền thống Urnfield ở miền Tây Trung Âu được mang lại cho rằng với xuất xứ kể từ người Celt và là một trong những nhánh văn hóa truyền thống khác lạ của hệ văn hóa truyền thống Ấn-Âu [11]. Nền văn hóa truyền thống này trầm trồ trội hơn nhiều ở trung Âu vô tiến độ cuối thời kỳ vật đồng, kể từ khoảng chừng năm 1200 TCN cho tới 700 TCN, bám theo sau nó là những nền văn hóa truyền thống Unetice và nền văn hóa truyền thống Tumulus. Thời kì Urnfield đã cho thấy một sự tăng thêm dân sinh đáng chú ý vô chống, rất có thể là vì sự thay đổi vô kinh nghiệm và canh tác nông nghiệp. Sử gia Hy Lạp Ephoros của Cyme ở Tiểu Á, đang được ghi lại vô thế kỷ loại 4 trước Công nguyên vẹn rằng người Celt tới từ những quần đảo ở mặt mày cơ cửa ngõ sông Rhine và bị "đuổi ngoài quê ngôi nhà bọn họ vì thế những trận chiến giành giật miên man và sự kinh hoàng càng ngày càng tăng của biển lớn ".

Lãnh thổ, điểm cư ngụ[sửa | sửa mã nguồn]

Quê hương thơm của mình bắt mối cung cấp kể từ Trung Âu, phía Bắc sông Danube. Từ phía trên, bọn họ dịch chuyển cho tới nhiều vùng của châu Âu (như Pháp, Anh, Tây Ban Nha,...), và cả Thổ Nhĩ Kỳ. Về vóc dáng vẻ, ăn mặc: người Celt với vóc dáng dài rộng lớn, tóc sáng sủa màu sắc. Tóc nam nhi cứng và đâm lủa tủa. Đàn ông cạo râu tuy nhiên nhằm ria, đem quần nhiều năm, áo chùng ko tay hoặc sơ-mi với thắt eo.

Ngôn ngữ Celt[sửa | sửa mã nguồn]

Ngôn ngữ Celt thời nay chia thành tư nhánh. Nhánh Gaul đang được được sử dụng ở Pháp, miền nam bộ của Đức và Áo, miền bắc nước ta của Ý và Thổ Nhĩ Kỳ vô cao cấp cổ. Nhánh Celtiberia sử dụng bên trên miền bắc nước ta của Tây Ban Nha. Nhánh Brythoni đang được sử dụng bên trên xứ Wales, vùng Cornwall và Crumbia bên trên Anh, vùng Bretagne bên trên miền bắc nước ta của Pháp. Nhánh Goideli là nhánh điển hình nổi bật nhất vô group, bao hàm giờ Gaelic bên trên Ireland; giờ Gaelic bên trên Scotland và giờ Manx bên trên Đảo Man. Người Celt có lẽ rằng đang được sinh sống ở những vùng này vô thời hạn xuất hiện nay của mình.

Các sự khiếu nại lớn[sửa | sửa mã nguồn]

  • Qua những trừng trị hiện nay khảo cổ người tao phân tách lịch sử vẻ vang người Celt rời khỏi 2 giai đoạn: thời kỳ Hallstatt chính thức khoảng chừng từ thời điểm năm 700 cho tới 500 trước Công nguyên; thời kỳ La Tene chính thức kể từ khoảng chừng năm 500 trước Công nguyên vẹn.
  • Năm 390 trước Công nguyên vẹn người Celt tiến công trở thành Roma, suýt sở hữu được trở thành.
  • Năm 52 trước Công nguyên vẹn, Julius Caesar lấn chiếm toàn cỗ xứ Gaule (nước Pháp ngày nay), bắt thủ lĩnh liên minh vô thượng của những người Celt là Vercingetorix. Cuộc chiến này được biết bên dưới thương hiệu Chiến giành giật xứ Gallia.
  • Năm 43, La Mã sử dụng 4 lữ đoàn lê dương chiến sĩ (1 lữ đoàn khoảng chừng 3.000 - 6.000 người) xâm lăng nước Anh của những người Celt. Thủ lĩnh liên minh vô thượng của những người Celt là Caratacus bị tóm gọn thực hiện tù binh. Nhưng người La Mã ko cướp Bắc Scotland và Ireland.

Di sản[sửa | sửa mã nguồn]

Tranh vẽ về giáo sĩ của đạo Druid
  • Người Celt có tiếng mưu trí, tàn bạo và kiêu dũng. Trước khi bị La Mã vượt mặt bọn họ là đạo binh sỹ mạnh mẽ ở châu Âu.
  • Người Celt có tiếng về nghệ thuật rèn Fe, bọn họ phát minh sáng tạo rời khỏi đai bánh xe pháo ngựa Fe. hầu hết loại dụng cụ Celt còn sử dụng cho tới thời nay như cưa tay, cái đục, cái giũa và những công cụ không giống. Họ còn góp phần mang lại văn minh trái đất những loại dụng cụ như lưỡi cày Fe, cối xay bột tảo, máy gặt tảo, móng ngựa. Họ sử dụng xà chống trước người Hy Lạp và La Mã.
  • Lễ hội Halloween thời nay với tương quan cho tới người Celt.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Koch, John (2005). Celtic Culture: A Historical Encyclopedia. ABL-CIO. tr. xx. ISBN 978-1851094400. Truy cập ngày 9 mon 6 năm 2010.
  2. ^ Cunliffe, Barry. The Ancient Celts, pp. 39-67. Penguin Books, 1997.
  3. ^ Koch, John T (2010). Celtic from the West Chapter 9: Paradigm Shift? Interpreting Tartessian as Celtic - see map 9.3 The Ancient Celtic Languages c. 440/430 BC - see third map in PDF at URL provided which is essentially the same map (PDF). Oxbow Books, Oxford, UK. tr. 193. ISBN 978-1-84217-410-4.
  4. ^ Koch, John T (2010). Celtic from the West Chapter 9: Paradigm Shift? Interpreting Tartessian as Celtic - see map 9.2 Celtic expansion from Hallstatt/La Tene central Europe - see second map in PDF at URL provided which is essentially the same map (PDF). Oxbow Books, Oxford, UK. tr. 190. ISBN 978-1-84217-410-4.
  5. ^ Cunliffe, Barry (2003). The Celts - A Very Short Introduction. Oxford University Press. tr. 109. ISBN 0-19-280418-9.
  6. ^ a b Sarunas Milisauskas, European prehistory: a survey, page 363. Springer, 2002 ISBN 0306472570. 2002. ISBN 9780306472572. Truy cập ngày 7 mon 6 năm 2010.
  7. ^ Julius Caesar, Commentarii de Bello Gallico 1.1: "All Gaul is divided into three parts, one of which the Belgae live, another in which the Aquitani live, and the third are those who in their own tongue are called Celts ("Celtae"), in our language Gauls ("Galli").
  8. ^ Pliny the Elder, The Natural History 21:the Mirobrigenses, surnamed Celtici (Mirobrigenses qui Celtici cognominantur)
  9. ^ (PDF) [revistas.ucm.es/est/11326875/articulos/HIEP0101110006A.PDF revistas.ucm.es/est/11326875/articulos/HIEP0101110006A.PDF]. Truy cập ngày 28 mon 6 năm 2010.
  10. ^ Fernando DE ALMEIDA, Breve noticia sobre o santuário campestre romano de Miróbriga dos Celticos (Portugal):D(IS) M(ANIBUS) S(ACRUM) / C(AIUS) PORCIUS SEVE/RUS MIROBRIGEN(SIS) / CELT(ICUS) ANN(ORUM) LX / H(IC) S(ITUS) E(ST) S(IT) T(IBI) T(ERRA) L(EVIS)
  11. ^ Chadwick, Nora; Corcoran, J. X. W. P.. (1970). The Celts. Penguin Books. tr. 28–33.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons được thêm hình hình ảnh và phương tiện đi lại truyền đạt về Người Celt.
  • 1. Edward James, Chuyện kể về những nền văn minh cổ.
  • 2. [celticowboy.com/mrn4.htm]
  • Alberro, Manuel and Arnold, Bettina (eds.), e-Keltoi: Journal of Interdisciplinary Celtic Studies, Volume 6: The Celts in the Iberian Peninsula, University of Wisconsin–Milwaukee, Center for Celtic Studies, 2005.
  • Collis, John. The Celts: Origins, Myths and Inventions. Stroud: Tempus Publishing, 2003. ISBN 0-7524-2913-2. Historiography of Celtic studies.
  • Cunliffe, Barry. The Ancient Celts. Oxford: Oxford University Press, 1997. ISBN 0-19-815010-5.
  • Cunliffe, Barry. Iron Age Britain. London: Batsford, 2004. ISBN 0-7134-8839-5
  • Cunliffe, Barry. The Celts: A Very Short Introduction. 2003
  • Freeman, Philip Mitchell The Earliest Classical Sources on the Celts: A Linguistic and Historical Study. Diss. Harvard University, 1994. (link)
  • Gamito, Teresa J. The Celts in Portugal Lưu trữ 2011-05-24 bên trên Wayback Machine. In E-Keltoi, Journal of Interdisciplinary Celtic Studies, vol. 6. 2005.
  • Haywood, John. Historical Atlas of the Celtic World. 2001.
  • Herm, Gerhard. The Celts: The People who Came out of the Darkness. New York: St. Martin's Press, 1977.
  • James, Simon. Exploring the World of the Celts 1993.
  • James, Simon. The Atlantic Celts - Ancient People Or Modern Invention? Madison: University of Wisconsin Press, August 1999. ISBN 0-299-16674-0.
  • James, Simon & Rigby, Valerie. Britain and the Celtic Iron Age. London: British Museum Press, 1997. ISBN 0-7141-2306-4.
  • Kruta, V., O. Frey, Barry Raftery and M. Szabo. eds. The Celts. New York: Thames & Hudson, 1991. ISBN 0-8478-2193-5. A translation of Les Celtes: Histoire et Dictionnaire 2000.
  • Laing, Lloyd. The Archaeology of Late Celtic Britain and Ireland c. 400–1200 AD. London: Methuen, 1975. ISBN 0-416-82360-2
  • Laing, Lloyd and Jenifer Laing. Art of the Celts, London: Thames and Hudson, 1992 ISBN 0-500-20256-7
  • MacKillop, James. A Dictionary of Celtic Mythology. Oxford: Oxford University Press, 1998. ISBN 0-19-280120-1
  • Maier, Bernhard: Celts: A History from Earliest Times to lớn the Present. University of Notre Dame Press 2003. ISBN 978-0268023614
  • McEvedy, Colin. The Penguin Atlas of Ancient History. New York: Penguin, 1985. ISBN 0-14-070832-4
  • Mallory, J. P.. In Search of the Indo-Europeans: Language, Archaeology and Myth. London: Thames and Hudson, 1991. ISBN 0-500-27616-1.
  • O'Rahilly, T. F. Early Irish History Dublin Institute for Advanced Studies, 1946.
  • Powell, T. G. E. The Celts.
  • New York: Thames and Hudson, 1980. third ed. 1997. ISBN 0-500-27275-1.
  • Raftery, Barry. Pagan Celtic Ireland: The Enigma of the Irish Iron Age. London: Thames & Hudson, 1994. ISBN 0-500-27983-7.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons được thêm hình hình ảnh và phương tiện đi lại truyền đạt về Người Celt.